Μπρανκούζι, Κονσταντέν

(Constanten Brancusi, Πεστίγκανι Γκόρι 1876 – Παρίσι 1957). Ρουμάνος γλύπτης. Στο Παρίσι, όπου έφτασε το 1904 ύστερα από ένα ταξίδι με τα πόδια, φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών και επηρεάστηκε από τον Ροντέν. Αλλά ήδη με την Αρχαία μορφή (1907) εγκατέλειψε την τεχνική του πλασμού σε μαλακή ύλη και υιοθέτησε τη λάξευση, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις λύσεις που υπαγορεύονταν από την ίδια τη φύση του υλικού. Οι μορφές της τέχνης των νέγρων (Χίμαιρα, 1918· Αδάμ και Εύα, 1921) τον βοήθησαν να αντιμετωπίζει το υλικό με αντι-ηδονιστικό πνεύμα και να αναζητά με αυστηρότητα το ουσιώδες. Στην περίοδο 1917-40 τοποθετούνται οι πολυάριθμες παραλλαγές του θέματος Πουλί στον χώρο, που αποτελεί κατά κάποιο τρόπο το κεντρικό θέμα της τέχνης του. Άλλες ενδιαφέρουσες αναζητήσεις του Μ. είναι οι παραλλαγές των θεμάτων Ατέρμονη στήλη, σειρά ξύλινων γλυπτών που συμβολίζουν την οργανική αύξηση του φωτός (1918-38), Κόκορας που χαιρετά τον ήλιο (1924-43) και Τρυγόνι, τελευταία παραγωγή του καλλιτέχνη. Αξιόλογα είναι το τόξο, οι πάγκοι, τα καθίσματα και το τραπέζι από πέτρα στους κήπους του Τούγκου Ζίου στη Ρουμανία, σκαλισμένα με την εκφραστική αυστηρότητα των γλυπτών του. «Το ωραίο είναι απόλυτη ταυτότητα», έλεγε ο Μ. Η ίδια η μοναξιά μέσα στην οποία πέρασε τη ζωή του, μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση της γένεσης, της επανάληψης και της κάθαρσης ορισμένων μορφών του. «Κόκορας που χαιρετά τον ήλιο», έργο του Ρουμάνου γλύπτη Κονσταντέν Μπρανκούζι (Ίδρυμα Πομπιντού, Παρίσι).